⚠️ Co to jest zespół metaboliczny?

Zespół metaboliczny to grupa pięciu czynników ryzyka, które nieleczone zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju chorób serca, cukrzycy i udaru. Jest on również nazywany zespołem X lub zespołem oporności na insulinę.

➡️ Te pięć czynników ryzyka to:

• wysokie ciśnienie krwi, w tym przyjmowanie leków obniżających ciśnienie krwi,
• wysoki poziom cukru we krwi (insulinooporność), lub przyjmowanie leków w celu obniżenia poziomu cukru we krwi,
• obwód talii (nadmiar tkanki tłuszczowej),
• wysoki poziom trójglicerydów lub przyjmowanie leków na ich obniżenie,
• niski poziom dobrego cholesterolu lub HDL, lub przyjmowanie leków na niski poziom HDL.

Istnienie jednego z tych czynników ryzyka nie oznacza, że masz zespół metaboliczny.

Jednak już samo posiadanie jednego z nich zwiększa szanse na rozwój choroby sercowo-naczyniowej. Trzy lub więcej z tych czynników spowoduje rozpoznanie zespołu metabolicznego i zwiększa ryzyko powikłań zdrowotnych, w tym cukrzycy typu 2.

Zespół metaboliczny jest coraz bardziej powszechny.

‼️ Szacuje się, że w Polsce problem ten dotyczy co piątej osoby.

➡️ Jakie są czynniki ryzyka zespołu metabolicznego?

Czynniki ryzyka zespołu metabolicznego są związane z otyłością. Dwa najważniejsze czynniki ryzyka są zdefiniowane jako:

• otyłość centralna, czyli nadmiar tłuszczu wokół środkowej i górnej części ciała,
• insulinooporność, która utrudnia organizmowi wykorzystanie cukru.

Istnieją inne czynniki, które mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego. Należą do nich:

• wiek,
• występowanie zespołu metabolicznego w rodzinie,
• niewystarczająca ilość ćwiczeń fizycznych,
• występowanie obturacyjnego bezdechu sennego, przewlekłej choroby nerek lub niealkoholowego stłuszczenia wątroby,
• zdiagnozowanie zespołu policystycznych jajników.

➡️ Jakie są oznaki i objawy zespołu metabolicznego?

Jeśli masz zespół metaboliczny, możesz nie mieć żadnych specyficznych objawów.

Jedną z oznak, którą można zaobserwować, jest większa talia lub sylwetka w kształcie jabłka.

Jeśli masz wysoki poziom cukru we krwi, możesz zauważyć objawy cukrzycy, w tym zwiększone pragnienie, niewyraźne widzenie, bóle głowy i zmęczenie.

Jeśli masz jeden z pięciu czynników ryzyka zespołu metabolicznego, porozmawiaj z lekarzem, aby ustalić, czy powinieneś być badany pod kątem pozostałych.

➡️ Jak diagnozuje się zespół metaboliczny?

Aby zdiagnozować zespół metaboliczny, lekarz będzie musiał wykonać kilka różnych testów.

Według norm z 2021 roku, testy i poziomy ryzyka obejmują:

1. Obwód talii (mężczyźni: równy lub większy niż 102 cm; kobiety: równy lub większy niż 88 cm).
2. Trójglicerydy we krwi. Aby sprawdzić trójglicerydy, panel lipidowy jest wykonywany na czczo. Poziom równy lub większy niż 150 miligramów na decylitr (mg/dl) krwi (lub leczenie hipertrójglicerydemii) wskazuje na czynnik ryzyka.
3. Poziomy cholesterolu. Panel lipidowy pokaże również lekarzom poziom lipoproteiny o wysokiej gęstości (HDL) i lipoproteiny o niskiej gęstości (LDL) we krwi. Poziom HDL 40 mg/dl u mężczyzn lub 50 mg/dl u kobiet jest uważany za ryzyko.
4. Ciśnienie krwi. Skurczowe ciśnienie krwi w zakresie 130 mmHg lub wyższe lub rozkurczowe ciśnienie krwi w 85 mmHg lub wyższe wskazuje, że możesz być w grupie ryzyka.
5. Poziom glukozy. To badanie stężenia glukozy we krwi wykonuje się również na czczo. Odczyt na poziomie l00 mg/dL lub wyższym jest uważany za czynnik ryzyka.

Możesz mieć zespół metaboliczny, jeśli trzy lub więcej z tych testów daje wyniki w powyższych zakresach.

➡️ Jakie są przyczyny zespołu metabolicznego?

Posiadanie nadwagi w okolicy brzucha może prowadzić do gromadzenia się tłuszczu w wątrobie i komórkach mięśniowych.

Może rozwinąć się oporność na insulinę. Dzieje się tak, gdy Twoje komórki przestają reagować na insulinę w krwiobiegu. Może to prowadzić do zwiększenia poziomu insuliny i poziomu cukru we krwi. Jeśli poziom cukru we krwi staje się zbyt wysoki, może rozwinąć się cukrzyca typu 2.

➡️ Jakie są powikłania zespołu metabolicznego?

Powikłania, które mogą wynikać z zespołu metabolicznego są często poważne i długotrwałe (przewlekłe). Obejmują one:

• stwardnienie tętnic (miażdżyca),
• cukrzyca,
• zawał serca,
• choroby nerek,
• udar mózgu,
• niealkoholowe stłuszczenie wątroby,
• choroby tętnic obwodowych,
• choroby układu krążenia.

Jeśli rozwinie się cukrzyca, możesz być narażony na dodatkowe komplikacje zdrowotne, w tym:

• uszkodzenie wzroku (retinopatia)
• uszkodzenie nerwów (neuropatia)
• choroby nerek
• amputacja kończyn

➡️ Jak leczy się zespół metaboliczny?

Jeśli zdiagnozowano u Ciebie zespół metaboliczny, celem leczenia będzie zmniejszenie ryzyka rozwoju dalszych komplikacji zdrowotnych.

Lekarz może zasugerować:

• zdrową dietę
• regularne ćwiczenia, w tym ćwiczenia aerobowe lub trening siłowy
• utratę wagi
• leki
• zmniejszenie innych zagrożeń dla układu krążenia, np. poprzez rzucenie palenia.

Lekarz może zalecić utratę około 7 procent obecnej wagi i podjęcie co najmniej 30 minut umiarkowanych do intensywnych ćwiczeń 5 do 7 dni w tygodniu.

To może pomóc cofnąć ten zespół chorobowy.

Leki w przypadku zespołu metabolicznego mogą obejmować:

• leki regulujące poziom insuliny lub obniżające poziom cukru we krwi,
• leki obniżające wysokie ciśnienie krwi,
• leki obniżające poziom cholesterolu,
• aspiryna w małej dawce, aby zmniejszyć ryzyko udaru i ataku serca.

➡️ Jakie są perspektywy dla osób z zespołem metabolicznym?

Jeśli objawy są pod kontrolą, osoby z zespołem metabolicznym mogą zmniejszyć swoje ryzyko rozwoju poważnych problemów zdrowotnych, takich jak zawał serca lub udar mózgu. Choroba może być cofnięta wraz z utratą wagi, wprowadzeniem racjonalnej, zdrowej diety, ćwiczeń i leków.

Chociaż opanowanie objawów zmniejszy komplikacje zdrowotne, większość osób z tym stanem ma długoterminowe ryzyko wystąpienia choroby sercowo-naczyniowej. Jeśli rozwinie się ten stan, może być konieczne monitorowanie go przez lekarza, aby pomóc zapobiec poważnym problemom zdrowotnym, takim jak zawał serca i udar.

➡️ Jak można zapobiegać zespołowi metabolicznemu?

Utrzymanie prawidłowego obwodu talii, ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu zmniejsza ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego. Ćwiczenia i utrata wagi mogą wspomóc te wysiłki.

Możesz zmniejszyć ryzyko rozwoju zespołu metabolicznego poprzez następujące zmiany w stylu życia:

1. Stosuj zdrową dietę, która zawiera owoce, warzywa i pełne ziarna. Unikaj żywności przetworzonej oraz zawierającej cukier i rafinowane węglowodany.
2. Pij wodę. Unikaj słodkich napojów i zastąp je bezkalorycznymi napojami, takimi jak woda i herbata.
3. Ćwicz. Regularna aktywność fizyczna obniży ciśnienie krwi, poziom cukru we krwi i poziom cholesterolu.

Przed rozpoczęciem programu ćwiczeń lub radykalną zmianą diety porozmawiaj z trenerem i dietetykiem. Pomoże Ci znaleźć opcję, która jest dla Ciebie bezpieczna. Tutaj możesz zapisać się na konsultację do mnie.

Regularne badania pomogą zapobiec zespołowi metabolicznemu. Mierz regularnie ciśnienie krwi i wykonuj kompletne badania krwi. Pomoże to w wykryciu choroby we wczesnym stadium, a szybkie leczenie oznacza mniejsze ryzyko powikłań zdrowotnych w dłuższej perspektywie.

➡️ Podsumowanie

Zespół metaboliczny to grupa pięciu czynników ryzyka, które łącznie mogą zwiększać zagrożenie chorobami układu krążenia, insulinoopornością, cukrzycą typu 2 i udarem.

Jeśli masz zespół metaboliczny, utrata wagi, regularne ćwiczenia, zdrowa dieta i leki mogą pomóc zmniejszyć ryzyko poważnych komplikacji zdrowotnych.

Twój Trener Zdrowia

Karolina Pieprzyk ♦️